Zelfhulpcursus Werk en Mantelzorg

De doelgroep van de interventie bestaat uit mensen die betaald werk verrichten, in de privésituatie belast zijn met mantelzorg, en die stressklachten rapporteren vanwege mantelzorg en de combinatie van mantelzorg met betaald werk.

Het doel van de interventie is het verminderen van stressklachten en daaruit voortkomende functioneringsproblemen bij mensen die betaald werk verrichten en in de privésituatie belast zijn met mantelzorg.

In overeenstemming met het principe van de Roltheorie beoogt de interventie stressklachten en daaruit voortkomende functioneringsproblemen te verminderen door deze werkenden middels een zelfhulpaanpak te helpen met

1. het invulling geven aan de rol van mantelzorger en
2. het combineren van de rol van mantelzorger met de werknemersrol en de rollen van het sociaal-persoonlijk leven (bijvoorbeeld de rol van gezinslid).

De interventie is niet locatie-gebonden en kan door deelnemers op verschillende locaties zelfstandig gedaan worden (bijvoorbeeld thuis, op het werk, in de wachtkamer van het ziekenhuis, et cetera) mits de deelnemer op die locatie aandacht kan besteden aan de interventie; bijvoorbeeld rustig kan lezen, probleemoplossend kan nadenken, kan schrijven indien nodig, et cetera. Bij de uitvoering van de interventie zijn organisaties (gemeentelijke steunpunten mantelzorg, vakbonden,

bedrijfsartsenvereniging, het Amsterdam UMC, et cetera) enkel betrokken bij de werving van deelnemers. Deelnemers aan de interventie worden ook aangespoord om het contact aan te gaan met de organisatie waar men werkt, door bijvoorbeeld het gesprek aan te gaan met de leidinggevende, met collega’s, de afdeling personeelszaken en de bedrijfsarts, voor aanvullende ondersteuning en hulpbronnen. Als deelnemers vastlopen bij de interventie, worden ze doorverwezen naar het gemeentelijke steunpunt mantelzorg.

Vertegenwoordigers of uitvoerders van organisaties zijn niet betrokken bij de toepassing van de interventie, omdat het een zelfhulpinterventie betreft. Daarom zijn organisatorische randvoorwaarden niet van toepassing. Wel zijn er contextuele voorwaarden voor deelnemers, deze gaan over het kunnen lezen en begrijpen van Nederlandse teksten en het zichzelf kunnen motiveren om met de interventie aan de slag te gaan (zie ook selectie doelgroep).

Deelnemers gaan zelf met de interventie aan de slag met behulp van een zelfhulpwerkboek. Het zelfhulpwerkboek is kosteloos en zonder registratie te downloaden van www.amc.nl\mantelzorgstress en bevat oefeningen, tips en ondersteunende teksten. Afhankelijk van de persoonlijke mantelzorgsituatie kan men kiezen welke onderdelen men doet, in welke volgorde en op welk moment.

De interventie Zelfhulpcursus Werk en Mantelzorg is in december 2019 door de erkenningscommissie Maatschappelijke ondersteuning, participatie en veiligheid erkend als Goed onderbouwd. De charme van deze aanpak is dat de interventie laagdrempelig is en zelfstandig is toe te passen. De onderbouwing is consistent, helder en in lijn met doel en doelgroep. Daarnaast maakt de interventie gebruik van bestaande en effectief bevonden interventies.

Er is kwantitatief en kwalitatief onderzoek gedaan naar de interventie. Er namen 128 Nederlandse werkenden met stressklachten door belasting met mantelzorg in de privésituatie deel aan het kwantitatief onderzoek (een RCT-studie). De resultaten toonden dat de werkende mantelzorgers toebedeeld aan de interventiegroep na twee maanden significant minder mantelzorgstress, en ook minder algemene stress, rapporteerden dan de werkende mantelzorgers toebedeeld aan de controlegroep. Het kwalitatief onderzoek omvatte telefonische interviews met 32 werkende mantelzorgers die de interventie hadden gedaan. Uit het onderzoek bleek dat het overgrote merendeel van de geïnterviewden de interventie toepasbaar, gebruiksvriendelijk, relevant, en behulpzaam (effectief) vond en tevreden was met de interventie.