CooL (Coaching op Leefstijl)

Het Coaching op Leefstijl (verder genoemd CooL) programma voor volwassen is een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI). Het programma bestaat uit een basis en een onderhoudsprogramma die beide dezelfde opzet kennen: een intakegesprek, 2 individuele gesprekken, 8 groepsbijeenkomsten en een eindgesprek. Het CooL-programma wordt aangeboden door een hbo-opgeleide professional, die voldoet aan de competenties van de leefstijlcoach (verder genoemd uitvoerder) en duurt in totaal 24 maanden . Binnen het programma worden de achtergronden en oorzaken van ongezonde leefstijl samen met deelnemers bekeken en vervolgens wordt een behandeltraject doorlopen. De aanpak is gericht op het stapsgewijs aanpassen van het leefpatroon en op het bereiken van een duurzame verandering van de leefstijl in zowel motivatie als gedrag. Belangrijke thema’s zijn voeding, beweging, slaap, stress, energiemanagement, timemanagement, vitaliteit en ontspanning.

Het CooL-programma is een GLI uitgevoerd door één professional: de leefstijlcoach, die gericht is op het stapsgewijs verbeteren van het leefpatroon om zo een duurzame verandering van de leefstijl te realiseren met als uiteindelijke doel het bewerkstelligen van gewichtsverlies, het verbeteren van de lichamelijke fitheid, het realiseren van gezondheidswinst en het verbeteren van de kwaliteit van leven.

De problematiek is helder beschreven in aard en omvang. De interventie maakt gebruikt van bekende en actuele instrumenten en is daarmee prima onderbouwd. Daarnaast is het een integrale aanpak met advies op maat en heeft de interventie een lange looptijd met veel contactmomenten wat past bij de aard van de doelgroep.

De randvoorwaarden voor uitvoering zijn goed beschreven. De leefstijlcoach is een nieuw beroep. Vanwege verschillende achtergronden kan de kwaliteit wisselend zijn. Essentieel is de basistraining, intervisie en bijscholing.

De huidige leefstijl van de deelnemer is het startpunt van het CooL-programma. De regie ligt daarbij bij de deelnemer. Deze stelt zelf, met ondersteuning door de leefstijlcoach, persoonlijke doelstellingen op en koppelt hieraan bijbehorende acties m.b.t. gedragsverandering, waarbij ongezonde gewoontes worden geïdentificeerd en vervangen door gezondere alternatieven. Gedurende het programma worden deze acties opgevolgd en waar nodig bijgestuurd. Op het moment dat een doelstelling is behaald worden nieuwe acties geformuleerd zodat de deelnemer stapsgewijs opschuift naar gezonder gedrag. Ook is er aandacht voor terugval zodat deelnemers weten dat dit hoort bij het veranderproces. Deelnemers leren terugval te herkennen en leren hoe ze de terugval kunnen ombuigen.

Het CooL-programma is gericht op:

• Volwassenen met overgewicht met daarbij een verhoogd risico op diabetes mellitus type 2 (DM 2) of cardiovasculaire aandoeningen.
• Volwassenen met obesitas.

Deelnemers moeten voldoende gemotiveerd zijn om een leefstijlprogramma te doorlopen.

Er zijn voor de verschillende rollen binnen het programma materialen ontwikkeld tijdens de pilotfase van het CooL-programma. Zo zijn er materialen beschikbaar voor zowel deelnemers, verwijzers en uitvoerders. Ook is er een website www.leefstijlinterventies.nl waar informatie en materialen te vinden zijn.

Het CooL-programma grijpt in op verschillende oorzaken van overgewicht en obesitas.

Gezien de grote verscheidenheid aan type determinanten die van invloed zijn op leefstijlgerelateerd gedrag, zijn interventies die gebruik maken van een integrale aanpak het meest effectief . Waar de GLI van oudsher gebaseerd is op gedragsverandering op het gebied van lichamelijke activiteit en energie-inname, aangeboden vanuit een multidisciplinaire aanpak, pakt het CooL-programma daarnaast ook de themagebieden slaap, stress, energiemanagement, timemanagement, vitaliteit en ontspanning aan, alles aangeboden door één uitvoerende professional: de leefstijlcoach. Het programma richt zich primair op verandering van het gedrag van de deelnemers met de focus op zelfzorg. Bewustwording van het huidige gedrag is een eerste stap. Daarnaast vindt er overdracht plaats van kennis over leefstijlonderwerpen en wordt de deelnemer geleerd hoe verschillende informatie op waarde te schatten. Daarna wordt in het programma ingegaan op het formuleren van concrete acties en persoonlijke leerdoelen die bij de situatie van de deelnemer aansluiten. Het programma stimuleert daarmee het vertrouwen in de eigen regie en autonome motivatie.

Aan het pilotproject CooL is een PhD-onderzoek van Maastricht University, in samenwerking met Tilburg University, gekoppeld. Samengevat geeft het onderzoek het volgende beeld: de deelnemers rapporteren na deelname aan het CooL-basisprogramma meer te bewegen, minder te zitten en gezonder te eten. Extrinsieke motivatie is verminderd en intrinsieke motivatie ten aanzien van gezonder voedings- en beweeggedrag is versterkt. De gerapporteerde kwaliteit van leven is significant toegenomen en de deelnemers zijn gemiddeld 2,2 kilogram afgevallen na deelname, en dit gewichtsverlies bleef behouden tot twee jaar na de voormeting. In totaal bleek 62% van de deelnemers te zijn afgevallen op lange termijn.