Vitality Club

Alhoewel de interventie in de praktijk geen leeftijdsgrens heeft, zijn de interventie en de gebruikte oefeningen gericht op zelfstandig wonende 65-plussers met of zonder beperking. De peer coaches zijn geen professionals, dus deelnemers bewegen op eigen risico en worden geacht zelf hun beperkingen te kennen.

Het primaire doel van de interventie is om de helft van de deelnemende 65-plussers via dagelijkse beweging binnen drie maanden na eerste deelname aan de beweegrichtlijn te laten voldoen. We verwachten uit eerder onderzoek dat 50% van de deelnemers door de Vitality Club zullen voldoen aan de beweegrichtlijn.

De interventie bestaat ui het opzetten van de Vitality Club en het uitvoeren van de dagelijkse beweegsessies. Een Vitality Club wordt opgezet door een initiator, dit kan een professional, een ingehuurde vrijwilliger of een oudere uit de wijk zelf zijn. De groep gaat samen sporten. Gedurende de opstartfase worden verantwoordelijkheden (bv. sportles, sleutel, geldpot) overgedragen aan deelnemers, totdat de deelnemers de regie volledig in eigen handen hebben.

De interventie kan uitgevoerd worden op elke openbare plek in de wijk, zoals openbare parken, grasvelden, speeltuinen of sportvelden van verenigingen. In de buurt moet een gebouw zijn waar sportattributen opgeslagen kunnen worden en bij regen geschuild kan worden. Genoemde redenen wat betreft locatie en organisatie om te komen naar de Vitality Club waren: bewegen, buiten bewegen, dichtbij, laagdrempelig en wijk- en leeftijdsgenoten.

Elke organisatie of individu kan de VItality Club opzetten Een groot voordeel is toegang hebben tot een bestaand netwerk van 65-plussers voor de werving. De initiator die de Vitality Club opzet heeft baat bij goede organisatorische vaardigheden. Aangezien de eerste trainingen voor rekening van de initiator komen is het ook handig om voor een groep te durven staan en ervaring met sporten te hebben door of zelf gesport te hebben of eerder trainingen gegeven te hebben. Het is echter niet noodzakelijke vaardigheden. Er zijn inmiddels Vitality Clubs opgezet door particuliere 65-plussers, wijkverenigingen, welzijnsorganisaties en zorgorganisaties.

Er zijn verschillende randvoorwaarden voor een succesvolle implementatie van een Vitality Club. Essentiële randvoorwaarden zijn een gemotiveerde initiator, geschikt sportveld en opslag voor sportmateriaal. Een sportveld inde wijk en een nabijgelegen gebouw moeten toegankelijk zijn of worden gemaakt voor de opslag van sportmateriaal. Bijdragende randvoorwaarden zijn een bestaande sociale netwerken in de wijk, mooi weer, mogelijkheid tot koffiedrinken en bereidwillige lokale media. Bestaande sociale netwerken zijn de beste manier om de start van de Vitality Club te communiceren naar zoveel mogelijk 65-plussers. 65-plusserswijkverenigingen die met regelmaat bijeenkomen zijn een goede plek om deelnemers te werven en dragen bij aan het succes van een Vitality Club. Beginnen in de lente of zomer is gunstiger dan in de herfst of winter, want goed weer helpt om nieuwe deelnemers aan te trekken. Als deelnemers eenmaal de Vitality Club als plezierig ervaren, dan is het weer minder van invloed op de aanwezigheid. Achteraf koffiedrinken versterkt sociale binding, maar er zijn ook succesvolle Vitality Clubs die niet achteraf koffiedrinken. Ten slotte kunnen lokale media bijdrage aan het succes van de Vitality Club door het adverteren voor de Vitality Club.

Genoemde facilitators deelnemers: bewegen, buiten bewegen, dichtbij, laagdrempelig, wijk- en leeftijdsgenoten, stok achter de deur, inzet trainers, koffiedrinken, variatie in oefeningen, nieuwe contacten, lage kosten, elke dag mogelijk en fitheidstesten

Genoemde barrières deelnemers: nieuwe groep mensen, gezondheid was niet goed, afstand, bewegen an sich en doelgroep gedefinieerd als ‘ouderen’

Om het samen bewegen uitdagend en interessant te houden, worden sportmaterialen gebruikt. Er zijn verschillende combinaties mogelijk, maar dumbbells, elastieken en kleine voetballetjes zijn de basis. Daarnaast is er een handleiding die een stappenplan, templates van inschrijfformulieren, flyers, persberichten en voorbeeldoefeningen bevat.

Onderzoek #1 (Van de Vijver et al. 2018). Er is onderzoek gedaan naar een bestaande peer coach groep opgezet door een 65-plusser zelf. Totaal 69 deelnemers. Per jaar bleef 92% van de deelnemers lid. Gemiddelde deelname was wekelijks 2,5 keer. Totaal 48% lager opgeleid.

De deelnemers ervaarden een hogere kwaliteit van leven, betere kwaliteit van slaap en gewichtsverlies. Deelnemers gingen per jaar 22 meter verder lopen in 6 minuten.

Onderzoek #2 (Van de Vijver et al. 2020). Succesvol gekopieerd op andere plekken. Totaal drie groepen uitgegroeid tot 118 leden, waarvan 86% regelmatig deelnam. Alle drie de groepen zijn uiteindelijk volledig zelforganiserend. Wederom ervaarden deelnemers een hogere kwaliteit van leven en gingen deelnemers per jaar 33 meter verder lopen in 6 minuten.

Onderzoek #3 (Schalkwijk et al. 2020). Kwalitatief onderzoek naar de sociale effecten van de Vitality Club op deelnemers door diepteinterviews. Deelnemers waarderen het sociale aspect van de Vitality Club. Thema’s die veel terugkwamen waren gevoelens van verbondenheid, sociale interactie tijdens de Vitality Club en sociale interactie naast de Vitality Club. Na drie maanden follow-up is het aantal deelnemers dat sociaal contact als belangrijkste reden noemt om deel te nemen verdubbel van 13,6% naar 28,6%.