Camper-Expeditie

De Camper-Expeditie is een wijkgerichte interventie gericht op het vroegtijdig opsporen van mensen met (een hoog risico op) diabetes en het stimuleren van een gezonde leefstijl. Hierbij ligt de nadruk op ‘moeilijk bereikbare’ doelgroepen.

Een Camper met een gezondheidscarrousel (meetstations) trekt door de wijk en staat op locaties waar de doelgroep veel komt, zoals de markt, de moskee, het zwembad of de taalschool. In de carrousel zijn verschillende stations bemenst door professionals uit de wijk. Hier kunnen bewoners zich laten meten, wegen en bloed laten prikken. Ook krijgen zij direct lokaal advies op het gebied van voeding, beweging, leefstijl en diabetes.

Naast vroegopsporing en het bevorderen van een gezonde leefstijl is de Camper-Expeditie een vehicle om de samenwerking tussen de verschillende zorg- welzijns- en sportprofessionals te verbeteren.

De interventie is ontwikkeld binnen het programma ‘Expeditie Duurzame Zorg Feijenoord’; een samenwerkingsverband tussen de Nederlandse Diabetes Federatie, Samen Eén in Feijenoord en Gemeente/GGD Rotterdam en gesubsidieerd door het SAG fonds (Zilveren Kruis).

Het hoofddoel is om (moeilijk bereikbare) volwassenen met een (hoog) risico op diabetes vroegtijdig op te sporen en hen te stimuleren een gezonde leefstijl aan te nemen, afgestemd op de eigen mogelijkheden. Dit moet bijdragen aan een betere gezondheid en lagere kans op het ontwikkelen van diabetes.

Onafhankelijke praktijkbeoordelaars die werkzaam zijn bij een thema-instituut, GGD, GGZ of thuiszorg geven deze interventie het oordeel Goed Beschreven. Dat houdt in dat ‘Camper Expeditie’ voldoet aan de criteria voor een goede beschrijving, handleiding en procesevaluatie.

Beoordelaars zijn unaniem over hun oordeel. Camper Expeditie is een goed beschreven laagdrempelige interventie met een goed bereik van moeilijk bereikbare groepen. Het draaiboek is helder en goed over te nemen door anderen.

De Camper, met daarbij enkele meetstations, reist naar verschillende locaties in de wijk waar veel bewoners komen. Mensen worden actief benaderd. Bij deelname laten zij zich testen (bloeddruk- en BMI-meting, DiabetesRisicoTest en bloedsuiker prikken) en krijgen zorg- en leefstijladvies op maat. Na enkele weken vindt een telefonische follow-up plaats.

Einddoelgroep

Volwassenen met:

• Een hoog risico op DM2, waaronder:
• Overgewicht of obesitas. Eventueel in combinatie met andere risicofactoren;
• Gezond gewicht, maar wel andere risicofactoren zoals Turkse, Marokkaanse, Hindoestaanse afkomst en/of laaggeletterheid.

Intermediaire doelgroep

• Professionals uit 0de, 1ste, 2de lijn werkzaam in de wijk

Speciaal ontwikkeld:

• Camper, inschrijfformulieren, bewegwijzering, afvinklijsten, jasjes, t-shirts, bestickering bus en vlag

Verder:

• Bloeddrukmeters, bloedsuikermeters, -prikkers en teststrips, afvalbakje prikkers, deppers, pleisters, weegschaal, meetlint, BMI-schijf/app, DiabetesRisicoTesten, overige materialen t.b.v. voorlichting

Er is wereldwijd consensus dat preventie, gericht op voeding en beweging, essentieel is om de groei van het aantal mensen met diabetes terug te dringen. Door preventie kan diabetes uitgesteld en soms afgesteld worden. Uit onderzoek blijkt dat preventieve maatregelen de groots mogelijke gezondheidswinst leveren aan groepen mensen waar de prevalentie extra hoog is. Dit zijn mensen met overgewicht, ouderen, maar ook mensen met een lage SES en bepaalde allochtone groepen. Het gaat dan specifiek om Hindoestaanse mensen, mensen van Turkse en Marokkaanse afkomst. Bij hen komt diabetes 3 tot 6 maal vaker voor dan bij de autochtone bevolking.

Uit de evaluatie van ‘Kijk op Diabetes’ blijkt dat een lokale aanpak gericht op preventie een positief effect heeft op de kennis over diabetes, over het eigen risico op diabetes en de gepercipieerde vermijdbaarheid. Verder laten de resultaten zien dat het doen van de DiabetesRisicoTest mensen in sterke mate stimuleert tot een gezondere leefstijl.

Uit twee uitgevoerde onderzoeken blijkt dat de Camper-Expeditie een passende methode is om de juiste doelgroep én de hoofddoelstelling te bereiken. Cq. 1200 bewoners van verschillende nationaliteiten hebben de Camper-Expeditie bezocht. Bij 71% van de deelnemers bij wie BMI gemeten was, was sprake van een vorm van overgewicht. Een groot deel van de deelnemers heeft de adviezen, zoals naar de huisarts gaan, opgevolgd. Toch kan de follow-up en daarmee de kans op structurele leefstijlverandering verder verbeterd worden.

Naast het goede bereik onder bewoners, heeft de interventie ook bijgedragen naar meer samenwerking tussen zorg-, sport- en welzijnsprofessionals.

• Betrokkenheid van >23 lokale partners

• Professionals denken vanaf begin mee

• Afstemming op verschillende culturen en opleidingsniveaus

• Professionals vanuit zorg en leefstijlaanbod vinden elkaar beter en verwijzen vaker naar elkaar door

• Directe doorverwijzing naar aanbod

• Voor partijen sterker wijknetwerk, groter bereik en meer exposure

• Enthousiasme bij kartrekkers/ professionals door zichtbaar resultaat

• Zichtbaarheid: interventie is op plekken waar veel mensen zijn

• Zorg voor praktische en simpele meet- en registratiemethoden
• Zorg voor een follow-upmethode die aansluit bij de doelgroep (bij doelgroep die de taal niet goed beheerst kan bellen lastig zijn)

• Kies een overdekte locatie

• Indeling met herkenbare carousselstations

• Zet professionals in die verschillende talen spreken

• Zorg voor goede coördinatie per onderdeel

• Informeer partners in de omgeving van een Camper-locatie

Vanaf 2016 wordt de Camper-Expeditie uitgebreid naar andere Rotterdamse wijken.