Zo kan het ook!

De einddoelgroep van het programma Zo kan het ook! zijn mensen met een verstandelijke (of meervoudige) handicap die wonen en/ of dagbesteding ontvangen in een zorginstelling (langdurige zorg). De interventie richt zich op zowel volwassenen als kinderen. Het overgrote deel van de cliënten bestaat uit volwassenen.

Het hoofddoel van de interventie is het vergroten van de structurele sport- en beweegdeelname van cliënten (mensen met een verstandelijke (of meervoudige handicap) van zorginstellingen (wonen en/ of dagbesteding).

Locatie:
De interventie wordt uitgevoerd binnen zorginstellingen voor mensen met een verstandelijke (of meervoudige) handicap. 

Uitvoerder:
Binnen de zorginstelling wordt een projectleider Zo kan het ook! benoemd. Deze fungeert als de spin in het web binnen de zorginstelling én is de verbindende schakel tussen de zorginstelling en de sport- en beweegsector. De projectleider zorgt voor de uitvoering van het programma en hanteert hiervoor een integrale aanpak. De projectleider bouwt en onderhoudt, in samenwerking met professionals zoals de vrijetijdscoach of bewegingsagoog het netwerk met de sport- en beweegaanbieders.

De betrokken interne en externe uitvoerders en hun rol is afhankelijk van de zorginstelling (locatie), de lokale omgeving de doelstelling en vormgeving van het project. Hieronder volgt een onderscheid tussen de intern en extern betrokken uitvoerders.

Overige betrokken uitvoerders (intern):

Bij de uitvoering werkt de projectleider intern met name samen met vakinhoudelijke professionals op het niveau van de cliënt:

• Bewegingsagoog:

Deze is verantwoordelijk voor het uitvoeren van sport- en beweegactiviteiten binnen de instelling. Ook bekijkt de bewegingsagoog welke activiteiten door sportaanbieders kunnen worden ingevuld binnen en buiten de instelling en heeft een coachende rol richting begeleiders.

• Begeleiders wonen en dagbesteding:

De begeleiders zijn verantwoordelijk voor de ondersteuning van de cliënt in het dagelijks leven. Een belangrijke rol voor de begeleider ligt op het vlak van het stimuleren en faciliteren van cliënten tot een meer actieve leefstijl. Dit kan uiteenlopen van het zelf laten halen van een kopje koffie, samen de post ophalen tot het stimuleren tot lidmaatschap van een sportvereniging.

• Multidisciplinair team:

(Bewegingsagogen), fysiotherapeuten, psychomotorisch therapeuten, artsen, diëtisten. Het team is binnen de organisatie voor het specialistische deel verantwoordelijk voor de aandacht voor gezondheid van de cliënt. Vanuit verschillende invalshoeken wordt gekeken naar de individuele aanpak om een cliënt te stimuleren tot meer bewegen.

• Overige medewerkers zoals:

Directie, beleidsmedewerker, managers, communicatie, vrijetijdscoach, etc. Deze medewerkers dragen vanuit hun eigen discipline bij aan het integraal inbedden van sport en beweegbeleid, qua draagvlak, implementatie en borging. Samenwerking met deze medewerkers is gericht op het creëren en behouden van betrokkenheid om zo een goede informatieoverdracht en aanpak voor de cliënt te realiseren.

Overige betrokken uitvoerders (extern):

Extern werkt de projectleider met name samen met de volgende organisaties:

• Sport- en beweegaanbieders:

Zij voeren zowel binnen als buiten de zorginstelling sport- en beweegactiviteiten uit voor de cliënten.

• Ondersteuningsorganisaties:

Zij kunnen een belangrijke rol spelen bij doorgeleiding naar de lokale sport- en beweegaanbieder. Dit zijn organisaties zoals lokale/ provinciale sportservicebureaus en MEE. Afhankelijk van het type ondersteuningsorganisatie, kan deze ook deskundigheidsbevordering verzorgen van sport- en beweegaanbieders.

• Onderwijsinstellingen:

De koppeling onderwijs en werkveld kan op verschillende manieren worden vormgegeven. Studenten kunnen een impuls geven aan het ontwikkelen en uitvoeren van een beweeg- en sportaanbod en randvoorwaardelijke activiteiten zoals beleidsontwikkeling.

• Gemeenten:

De praktijk leert dat gemeenten regelmatig betrokken zijn bij de opstart van het programma Zo kan het ook!. Het programma Zo kan het ook! kan een bijdrage leveren aan het realiseren van het gemeentelijk beleid op het gebied van sport, bewegen en gezondheid voor mensen met een verstandelijke handicap.

Draagvlak

Het creëren van draagvlak binnen de zorginstellingen staat centraal. Het belang van draagvlak op hoog niveau in de organisatie is een belangrijke succesfactor voor het slagen van het project. Draagvlak is een essentiële voorwaarde vooruitvoering en het duurzaam verankeren van het project. Om dit te realiseren worden mondelinge gesprekken gevoerd met directie en/ of management. Ook het creëren van draagvlak bij de overige medewerkers van de zorginstelling in het algemeen en het management en de begeleiders in het bijzonder is van belang. Beide functies hebben een belangrijke rol in de interventie. Het management draagt zorg voor het faciliteren van de activiteiten in tijd en (financiële) middelen. De begeleiders zijn het meest invloedrijk als het gaat om het gedrag en activiteiten van cliënten.

Formaliseren afspraken en realiseren projectplan

Na afronding van oriënterende gesprekken met de zorginstelling worden de samenwerkingsafspraken vastgelegd en gewerkt aan de totstandkoming van een projectplan.

Aansluiten bij cliënt

De mogelijkheden, wensen en behoeften van de cliënt vormen het uitgangspunt voor de invulling van een actieve leefstijl. Het streven is te komen tot een gedragsverandering van de cliënt, hiervoor wordt gewerkt aan het verkrijgen van draagvlak bij de cliënt en staan de mogelijkheden en wensen centraal.

Samenwerking en ondersteuning

Na formalisering investeert Special Heroes Nederland met name door bezoeken en contacten van de programmacoördinator met de projectleider om het draagvlak te behouden en de implementatie en borging verder te begeleiden.
Zoals al eerder aangegeven vormt de projectleider de verbindende schakel tussen zorg en sport/bewegen. Samenwerking met sport- en beweegaanbieders in de regio, ondersteuningsorganisaties, maar ook met gemeenten en onderwijs is hierbij een belangrijk aandachtspunt. Met deze belangrijke partners op lokaal niveau gaat de projectleider in gesprek. Waar relevant/wenselijk sluit een programmacoördinator van Special Heroes Nederland aan.

Afspraken over borging

Vanuit het programma wordt ingezet op borging van de activiteiten. Er zijn verschillende invalshoeken die leiden tot een goede borging van een structureel sport- en beweegaanbod voor cliënten van zorginstellingen.

Kennisdeling

Kennisdeling (fysiek of digitaal) op lokaal niveau, maar ook tussen instellingen blijkt in de praktijk een grote meerwaarde te hebben en kan daarom ook als een belangrijke randvoorwaarde worden genoemd. Kennisdelingsbijeenkomsten leveren een bijdrage aan het ontstaan van een ‘community’, het intensiveren en vergroten van het netwerk en het ontstaan van draagvlak in de samenwerking tussen de verschillende betrokken partijen (zorg, sport/bewegen). Deze kennisdelingsbijeenkomsten, tevens gericht op het delen van goede voorbeelden, voorzien in een grote behoefte van de professionals uit het werkveld.