Gewichtige Gezinnen Jongeren

De interventie richt zich op jongeren van 12-18 jaar met overgewicht, op basis van leeftijds- en geslacht specifieke afkappunten voor BMI zoals aangegeven in de tabel van het Voedingscentrum (2018).
Verder behoren de ouders tot de intermediaire doelgroep. Zij kunnen binnen het gezin de eet- en beweeggewoonten positief stimuleren. Daarnaast hebben de ouders een voorbeeldfunctie. De intermediaire doelgroep bestaat verder ook uit steunmaatjes. Het steunmaatje is gemotiveerd om als de vertrouwensfiguur van de jongere met overgewicht te functioneren.

Het doel van Gewichtige Gezinnen Jongeren is dat het BMI van de deelnemers gedurende de interventie stabiliseert of verlaagt, ter voorkoming van de gevolgen van overgewicht op de gezondheid.

De jongeren doen één jaar samen met een steunmaatje en hun ouders mee. De interventie bestaat uit themabijeenkomsten voor de jongeren en de steunmaatjes, terugkombijeenkomsten, beweegbijeenkomsten, ouderbijeenkomsten, kookworkshops en individuele gesprekken. Tussentijds is ook telefonisch of online contact met het gezin.

Organisaties in de zorg of welzijn die de jongeren, of specifiek jongeren met overgewicht, tot hun hoofddoelgroep hebben. Geadviseerd wordt om samenwerking te zoeken met beweegaanbieders en voedingsdeskundigen. Voor de groepsbijeenkomsten is een locatie nodig met een grote vergaderzaal met voldoende ruimte voor alle deelnemers (jongeren met overgewicht en hun steunmaatjes en op een aantal bijeenkomsten met hun ouders) plus de begeleider(s) Voor de beweegactiviteit is een sportzaal nodig of een fitnessruimte. Een buitenruimte (sportveld of park) is prettig als het weer het toelaat om buiten te bewegen.
Voor de kookworkshops is een goed geoutilleerde keuken nodig waarbij voldoende gaspitten en aanrechten/tafels aanwezig zijn om alle deelnemers actief te laten meedoen met de workshop.

Algemene voorwaarden:

• Draagvlak bij (uitvoerende) professionals (geloof in en overtuigd zijn van belang van interventie, gemotiveerd zijn en pro-activiteit tonen).
• Sociaal economisch draagvlak (verzekering van financiën en borging financiën voor uitvoering interventie). 

Organisatorische voorwaarden:

• Beschikbaarheid van opgeleide begeleiders voor uitvoering.
• Voortgangsoverleg tussen uitvoerders.
• Warme overdracht naar verwijzers.
• Samenwerkingspartners en verwijzers activeren.

Fysieke voorwaarden:

• Locatie moet zo centraal mogelijk (vaak binnen een bepaalde wijk) zijn en makkelijk bereikbaar met OV, fiets en auto.
• De cursusruimte moet afgesloten zijn met een deur van andere ruimtes (met uitzondering van de beweegruimte).
• Grootte van de ruimte: deze moet voldoende groot om ook in subgroepen aan het werk te kunnen gaan.
• De ruimte moet een rustige uitstraling hebben en beschikt over stoelen en tafels.
• De ruimte van de kookworkshops moet beschikken over een keuken en keukenbenodigdheden (minimaal 10 kookpitten en ruime werkbladen/tafels waarop 6 tot 12 personen voedsel kunnen bereiden). Daarnaast moet er een grote tafel of meerdere kleine tafels aanwezig zijn zodat de groep gezamenlijk kan eten.

Uitgebreidere fysieke voorwaarden staan beschreven in het draaiboek.

Benodigde materialen voor de jongeren en ouders zijn cursusmappen en pennen. De trainer heeft een draaiboek nodig. Voor de groepsbijeenkomsten zijn emotiekaartjes nodig, post-its, een flipover en stiften. Voor de sportactiviteiten is er een sportruimte met sportmateriaal nodig en voor de kookworkshops een keuken met kookgerei, receptkaarten en ingrediënten nodig.

Uit onderzoek van Cooper (2003) blijkt dat een cognitief-gedragsmatige aanpak van obesitas belangrijk is

voor lange termijn effecten. Daarnaast wordt geconcludeerd dat sociale steun een belangrijke

factor is voor blijvende gedragsveranderingen. In het programma Gewichtige Gezinnen

Jongeren worden daarom de drie componenten voeding, bewegen en gedrag samen aangeboden

aan de jongere, ouders en een steunmaatje. Sociale steun van een professional, leeftijdsgenoten en partner/echtgenoot zijn van belang. Uit onderzoek van Kane, Wood en Barlow (2007) wordt geconcludeerd dat ouders de controle krijgen in de opvoeding onder andere door de sociale steun van andere ouders uit een cursusgroep.