M@ZL op het mbo

De interventie richt zich op de mbo-student, die verzuimt na ziekmelding. De school voert samen met de jeugdarts de interventie uit. Ook worden ouders, schoolleiding, schoolmedewerkers, leerplichtambtenaren en trajectbegeleiders in deze samenwerking betrokken.

Het doel van de interventie is het op korte termijn stabiliseren en op lange termijn verlagen van de ziekteverzuimcijfers, zowel het aantal ziekmeldingen (frequentie) als de totale duur van het ziekteverzuim (omvang), waardoor langdurig thuiszitten en voortijdig schoolverlaten kan worden voorkomen.

De interventie kent activiteiten op twee niveaus: (1) op schoolniveau het aanscherpen van het ziekteverzuimbeleid, met daarin het opnemen van de interventie M@ZL MBO, en (2) op individueel niveau het signaleren en begeleiden van de student met (‘zorgwekkend’) ziekteverzuim door het organiseren van passende zorg en onderwijs. 

De interventie wordt deels uitgevoerd op een mbo-school/opleiding door schoolmedewerkers (zie Figuur 1, stap 1, 2, 3 en 5) en op de JGZ-organisatie door de jeugdarts (zie Figuur 1, stap 4). De leerplichtambtenaar is betrokken na een melding in DUO. Inmiddels maken in totaal 16 JGZ-organisaties in Nederland gebruik van de M@ZL interventie, waaronder 217 gemeenten. Deze cijfers gaan over alle M@ZL interventies, zowel op het mbo als op het vo. Er is tot nu toe voornamelijk gekeken naar de JGZ-organisaties die M@ZL uitvoeren en nog niet zozeer naar het type school. Het NCJ is bezig om in kaart te brengen hoeveel mbo-scholen daadwerkelijk M@ZL toepassen.

Voor alle schoolmedewerkers is het van belang dat er:

• een basisattitude is, waarbij als vanzelfsprekend wordt ervaren dat er aandacht is voor de student als persoon. Dit komt overeen met de landelijke visie van het MBO. Het uitdragen van deze visie ondersteunt de aandacht voor de ziek gemelde student vanuit zorg voor de student.
• kennis is over het gedachtegoed van M@ZL. De jeugdarts kan hierover inlichtingen geven.

Uit onderzoek (Vanneste, 2013) is bekend dat het voeren van een verzuimgesprek vraagt om:

• een brede en integrale kijk op studenten, voorbij de studieresultaten en -voortgang.
• handvatten met betrekking tot de gespreksvoering.

Degene die het gesprek voert heeft minimaal de ‘Introductiecursus studieloopbaanbegeleiding’ en de cursus ‘Basiscommunicatie voor studieloopbaanbegeleiders’ gevolgd. Deze post-hbo-cursussen worden landelijk aangeboden door de hogescholen.

Een handboek ‘M@ZL op het MBO’, inclusief de bijlagen het ‘Stappenplan’, ‘Gespreksleidraad’, ‘Informatiefolder’,  kaartje ‘Redenen voor verwijzing naar de jeugdarts’, ‘Aanmeldformulier voor een consult bij de jeugdarts’, ‘Terugkoppelingsformulier voor de jeugdarts’ en een ‘Tekst met de aankondiging werkwijze M@ZL’. Er is ook een animatiefilmpje en introductiefilmpje beschikbaar.

De commissie vindt M@ZL MBO een goed uitgewerkte interventie met een duidelijk stappenplan en goede materialen en trainingen. De interventie wordt breed toegepast en is goed geborgd. Ook is de commissie positief over het feit dat alle relevante stakeholders betrokken. De interventie is sterk onderbouwd met een goede probleemanalyse. Er is aandacht voor de autonomie van de student. Wel mist de commissie bij de (door) ontwikkeling van deze interventie betrokkenheid van MBO-studenten zelf. De aangeleverde effectstudies bieden voldoende bewijskracht voor erkenning op het niveau Eerste aanwijzingen voor effectiviteit.

Nederlands onderzoek laat een daling van ziekteverzuim en depressieve klachten bij mbo-studenten zien na de toepassing van M@ZL interventie op het mbo. Op scholen waar M@ZL wordt toegepast rapporteerden de mbo-studenten dat zij zich minder vaak ziek melden en hadden ze een lagere score op een schaal van depressieve klachten ten opzichte van mbo-studenten op scholen waar M@ZL niet wordt toegepast. Verder blijkt uit onderzoek dat de toepassing van M@ZL als (heel) zinvol wordt ervaren door jeugdartsen. De mbo-studenten gaven het verzuimgesprek met de jeugdarts gemiddeld het cijfer 8,3 (Van den Toren et al., submitted).