WIJS Wat Is Jouw Stijl

WIJS is een naschools multidisciplinair interventieprogramma voor kinderen met overgewicht. Gedurende één schooljaar volgen deelnemers voedings- en bewegingslessen en worden ze gecoacht naar een gezondere leefstijl. Het WIJS programma is zichtbaar en bereikbaar in de wijk, werkt samen met scholen, JGZ, GGD, de Gemeente Den Haag en private partijen. Signalering en instroom van kinderen met overgewicht verloopt via het programma de “Gewichtige Vakleerkracht”. In dit programma worden leerlingen gemeten en gewogen door de gymleerkracht, die vervolgens de gewichtsstatus kan vaststellen en kinderen kan aanmelden voor het WIJS programma.

Het einddoel van de interventie is een duurzame daling van de BMI bij kinderen met matig of ernstig overgewicht.

WIJS is een uitgebreid geëvalueerd multidisciplinair programma. Voor de ontwikkeling is gebruikgemaakt van het theoretisch raamwerk EnRG en effectieve technieken uit het Intervention Mapping protocol.

De probleemanalyse laat zien dat obesitas het gevolg is van een complexe problematiek en wat daarbij belangrijke determinanten zijn. De rol van de ouders en de invloed van de omgeving is in de beschrijving (nu nog) onderbelicht

Sterk is de voortdurende cyclus van praktijk-evaluatie-bijstelling die WIJS toepast. Hierdoor kunnen gesignaleerde knelpunten snel opgelost worden. Een kwetsbaar punt is dat de uitvoering in handen is van stagiaires en diëtisten. Zij hebben mogelijk te weinig kennis over groepsgedrag of een tekort aan pedagogische vaardigheden. De commissie adviseert hier bij doorontwikkeling aandacht aan te geven.

Het multidisciplinaire programma bestaat uit een serie beweeg-, voedings- en coachlessen. Het programma wordt aangeboden in de directe leefomgeving van het kind, hetzij op de school of in een gymzaal in de buurt van school. De uitvoering van de lessen gebeurt door professionals die werken vanuit een multidisciplinair team. Het programma wordt door De Haagse Hogeschool ondersteund in de uitvoering door de inzet van stagiaires en in de monitoring en evaluatie vanuit het Lectoraat Gezonde Leefstijl in een Stimulerende Omgeving. Dit maakt het mogelijk om het programma verder door te ontwikkelen en te verbeteren op basis van de onderzoeksbevindingen.

Kinderen met (matig en ernstig) overgewicht in de leeftijd van 9 t/m 12 jaar wonend in Den Haag.

De opzet van de interventie sluit aan bij het advies van de Gezondheidsraad over behandelmethoden voor kinderen met overgewicht waarin de multidisciplinaire aanpak gedurende een langere periode als de meest effectieve wordt gezien. De multidisciplinaire aanpak richt zich op het individuele niveau van het kind op het verbeteren van de energiebalans in de context van school, waarbij aandacht voor het ondersteunen van deze gedragsverandering door middel van coaching en de extra beweegmomenten in de vrije tijd de belangrijke werkzame elementen zijn. Daarnaast zijn de voedingslessen afgestemd op de diverse etnische achtergrond van de deelnemers.

De effectevaluatie in de periode 2011-2012 laat zien dat de gewichtsstatus van de deelnemers gedurende het programma verbeterde. Het gaat daarbij om een middelgroot effect op de BMI-SDS. Deze verbetering lijkt niet duurzaam te zijn omdat bij de follow-up meting een deel van de deelnemers weer terugvalt naar de gewichtsstatus die zij bij de start van het programma hadden. In de aanpak van overgewicht bij kinderen in een naschools multidisciplinair behandeltraject leidt uitsluitend de deelname aan een programma gericht op het verminderen van overgewicht, zonder nazorg, dus niet tot een duurzaam resultaat. Om de resultaten te laten beklijven lijkt een permanent aanbod van activiteiten nodig in zowel de school als de thuisomgeving. Hierbij kan gedacht worden aan het vergroten van ouderbetrokkenheid of het aanbieden van een follow-up programma. De ontwikkeling van het WIJS programma laat zien dat om duurzame resultaten te bereiken bij de beoogde doelgroep ook voor interventieontwikkeling een lange termijn aanpak nodig is.

• Multidisciplinaire aanpak van overgewicht door middel van voedings-, beweeg en coachlessen;

• Programma is alleen voor kinderen met matig en ernstig overgewicht, daarmee zijn deelnemers elkaars lotgenoten en worden beweeglessen aangepast aan hun niveau (conditie/motoriek);

• Ondersteuning van geplande gedragsverandering door middel van coaching.

• Het uitvoeren van het programma in de (vertrouwde) schoolomgeving wat het programma laagdrempelig maakt;

De opzet van de interventie sluit aan bij het advies van de Gezondheidsraad over behandelmethoden voor kinderen met overgewicht waarin de multidisciplinaire aanpak gedurende een langere periode als de meest effectieve wordt gezien. De aanpak richt zich op het verbeteren van de energiebalans in de context van school, waarbij aandacht voor het ondersteunen van deze gedragsverandering door middel van coaching en de extra beweegmomenten in de vrije tijd de belangrijke werkzame elementen zijn.

Gezien het belang van de omgeving (ouders, school, peers) bij duurzame gedragsverandering wordt in het schooljaar 2015-2016 onderzoek gedaan naar de rol van de omgeving bij het veranderen van gedrag. Met deze nieuwe inzichten kunnen mogelijk nieuwe interventiecomponenten worden toegevoegd aan het WIJS programma gericht op de omgeving van de deelnemers.