Lekker Fit! Basisonderwijs

De einddoelgroep bestaat uit kinderen in groep 3 t/m 8 van de basisschool. De schooldirectie, groepsleerkrachten, ouders en schoolsportverenigingen zijn intermediaire doelgroepen.  

Het doel van Lekker Fit! BO is het realiseren van een gezonder voedingspatroon en een toename van kwaliteit en duur van lichaamsbeweging bij basisschoolkinderen in groep 3 t/m 8.

Drie jaar na de start Lekker Fit! BO:

• Heeft 80% van de kinderen een gezonder voedingspatroon op school;
• Beweegt 90% van de kinderen kwalitatief beter en meer op school.

Lekker Fit! BO wordt op de basisschool uitgevoerd door:

Uitvoerders

• Gymleraar Lekker Fit! (vakleerkracht Lichamelijke Opvoeding)
• Schooldiëtist
• Sportdocenten van een (school)sportvereniging

Intermediaire doelgroepen

• Schooldirectie
• Groepsleerkrachten 

De interventie werkt met tien verschillende pijlers en richt zich op het vergroten van kennis, attitude, bewustzijn, vaardigheden en/of eigen effectiviteit van ouders en kinderen met betrekking tot een gezonder voedingspatroon en toename van kwaliteit en duur lichaamsbeweging bij kinderen. Daarbij richt de interventie zich op het aanpassen van de fysieke (gezonde uitstraling) en politieke (schoolbeleid) omgeving.  

Setting

De interventie wordt uitgevoerd op de basisschool. Ook de activiteiten van de SVV vinden in de vertrouwde schoolomgeving (in of nabijgelegen gymzaal) plaats. Kinderen in groep 3 t/m 8 gaan over het algemeen vier hele (school)dagen en een halve (school)dag naar school. Afhankelijk van de wensen van ouders en het (overblijf)aanbod van de school eten de kinderen tussen de middag thuis of op school. Kinderen die overblijven, nemen doorgaans eten van huis mee. Op sommige scholen wordt de lunch door de school verzorgd, dit is een eigen invulling van de school en geen onderdeel van de interventie.

Organisatie

Lekker Fit! BO kan uitgevoerd worden door de scholen zelf in samenwerking met een (gemeentelijke) organisatie die zich inzet voor overgewichtpreventie of bevordering gezonde leefstijl. GGD’en of gemeentelijke diensten zoals Jeugd, Onderwijs, Sport en Cultuur zijn voorbeelden van zulke organisaties. Om de interventie uit te voeren zijn een beleidsmedewerker Lekker Fit!, Gymleraar Lekker Fit!!, een diëtist (optioneel) en (sport)docenten nodig. De schooldirectie, intern begeleider en de groepsleerkrachten hebben als intermediaire doelgroep een belangrijke rol bij de uitvoering van de interventie op school. Wat de inhoudelijke rol is van de uitvoerders en intermediaire doelgroepen, staat beschreven bij de aanpak van de interventie (paragraaf 1.3) en is terug te vinden in de handleiding van Lekker Fit! Basisonderwijs.

Randvoorwaarden voor de uitvoering van het programma

De organisatie die samenwerkt met de school moet voldoende draagvlak en capaciteit hebben om de interventie goed te kunnen implementeren. Er moeten voldoende uren beschikbaar zijn (bij deze organisatie of bij de school) om Lekker Fit! BO uit te voeren (gemiddeld per schooljaar: beleidsmedewerker Lekker Fit! 35 uur, vakleerkracht 1658 uur, schooldiëtist 10 uur, (sport)docenten 16 uur).

Randvoorwaarden voor de uitvoering van de interventie op school

Ook bij de school moet voldoende draagvlak zijn: de schooldirectie en de leerkrachten zien de meerwaarde in van Lekker Fit! en de rol van school bij het stimuleren van een gezonde leefstijl. De school moet voldoende tijd, budget en middelen beschikbaar hebben om het driejarige traject af te ronden en de interventie daarna te continueren. Allereerst moet de school een gymlokaal (en tijdelijk eventueel een buitenlocatie) met veilig, geschikt en bruikbaar speelmateriaal beschikbaar hebben voor het bewegingsonderwijs, een rustig plekje in de school of het gymlokaal beschikbaar hebben waar de schooldiëtist en de Gymleraar Lekker Fit! de kinderen kunnen meten en wegen, en een rustige (bij voorkeur vaste) consultatieruimte beschikbaar hebben voor de schooldiëtist. Ook moeten per schooljaar alle beweegmomenten in het speellokaal ingeroosterd worden (datum, tijd, duur).

Ten tweede moet de school tijd beschikbaar stellen voor onderzoek naar de interventie (gemiddeld 1 uur) en voor deskundigheidsbevordering van de Gymleraar Lekker Fit! (gemiddeld 21 uur).

Ten derde moet de school budget beschikbaar hebben om 1/3e van het contract van de Gymleraar Lekker Fit! te financieren (zie onderdeel kosten). Tot slot moeten de medewerkers op school voldoende uren beschikbaar hebben om de interventie uit te voeren (per schooljaar: schooldirectie 25 uur, groepsleerkrachten 40 uur).

Ten behoeve van de implementatie van Lekker Fit! BO zijn er verschillende materialen beschikbaar voor zowel de einddoelgroep als de intermediaire doelgroepen. Denk aan materiaal rond het proces (handleiding), uitvoering (Lekker Fit! lespakket) en evaluatie (Lekker Fit! scan). Gratis beschikbaar via www.lekkerfit010.nl en/of opvraagbaar bij de beleidsmedewerker Lekker Fit!.

Lekker Fit! Basisonderwijs is een mooie doorlopende interventie met een goede koppeling tussen doelen en uitvoering en een brede focus op zowel bewegen als voeding als invloed van de omgeving. De interventie is praktisch uitgewerkt en kent een goede onderbouwing. De effectiviteit van de interventie betreft uitsluitend groep 3-5 van het basisonderwijs.

De procesevaluaties laten zien dat Lekker Fit! Basisonderwijs in 2017 op 94 scholen werd uitgevoerd, waarmee 47% van alle Rotterdamse kinderen tussen de 6-12 jaarzijn bereikt.. De mate van implementatie lijkt effect te hebben op de BMI van de kinderen. Verder lijkt het programma over het algemeen goed ontvangen te worden door groepsleerkrachten en ouders, hoewel er ook punten voor verbetering naar voren komen. Uit effectonderzoek (Jansen et al. 2011) blijkt dat Lekker Fit! BO effectief is. Bij kinderen in groep 3 t/m 5 nam het percentage kinderen met overgewicht en de buikomvang significant minder toe in de interventiegroep t.o.v. de controlegroep. Verder blijkt uit trendonderzoek van de gemeente Rotterdam dat het percentage kinderen met overgewicht op Lekker Fit! Scholen (groep 3 t/m 8) en in heel Rotterdam (groep 7) in de periode van schooljaar 2006-2007 tot 2011-2012 stabiel is gebleven. In schooljaar 2012-2013 was het percentage overgewicht bij kinderen op Lekker Fit! scholen gedaald ten opzichte van het schooljaar daarvoor. De schooljaren daarna blijft het percentage kinderen met overgewicht op Lekker Fit! scholen stabiel.